Literatura dla dzieci i młodzieży stanowi nieustające wyzwanie dla twórców, wydawców, dziecięcych i dorosłych odbiorców, pedagogów oraz badaczy. Jej funkcjonowanie wiąże się nierozerwalnie z istnieniem zmiennego historycznie systemu społecznych oczekiwań wobec dziecka i dzieciństwa. Płynność tych postulatów i koncepcji pozostaje źródłem licznych kontrowersji. To właśnie te polemiki i rozdźwięki pragniemy uczynić tematem naszej konferencji.
Kontrowersyjność wydaje się stanowić esencję literatury dla dzieci i młodzieży, co wyraża się w postrzeganiu jej na przykład jako projekcji wyobrażeń, obaw czy pragnień dorosłych (Rose 1984), formy opresji dzieci i kolonizacji dzieciństwa (Nodelman 1992), elementu aetonormatywnego porządku świata rządzonego przez dorosłych (Nikolajeva 2010), czy też jako części pedagogicznego projektu dzieciństwa stanowiącego próbę kontroli przyszłości (Beauvais 2015). Z drugiej strony coraz częściej podkreśla się znaczenie literatury dziecięcej jako pomostu między dzieciństwem a dorosłością (Waller 2019, Wróblewski 2019) czy też platformy dla rozwijania symetrycznych relacji między dzieckiem a dorosłym (Gubar 2016, Joosen 2018, Chawar et al. 2018). Te i inne propozycje pozostają wciąż otwarte i warte pogłębionej refleksji. Na zainteresowanie zasługują także same badania literatury dla dzieci i młodzieży: ich założenia, cele oraz formułowane wobec nich oczekiwania.
Nasza konferencja ma zachęcić do wspólnego zidentyfikowania i przeanalizowania kontrowersyjnych decyzji, praktyk i postaw dotyczących kulturowego, społecznego i politycznego znaczenia literatury dziecięcej, lokowania jej w przestrzeni publicznej, rynkowej i akademickiej oraz angażowania w eksplorację i rozwiązywanie problemów współczesności. Jakie wyzwania dziecięcemu i dorosłemu czytelnika stawia za jej pośrednictwem współczesny świat?
Zapraszamy do zgłaszania referatów poświęconych kontrowersyjnym kwestiom dotyczącym literatury dla dzieci i młodzieży w wymiarze twórczości, recepcji oraz działalności wydawniczej i badawczej:
WYMIAR TWÓRCZY
- kontrowersyjni twórcy literatury dla dzieci i młodzieży;
- kontrowersyjne tematy jako odzwierciedlenie zmiennych historycznie norm społecznych i koncepcji literatury dla dzieci i młodzieży;
- zjawisko „cross-over literature” oraz estetyzacja literatury dla dzieci;
- literatura tworzona przez dzieci dla dzieci (również w kontekście nowych mediów);
- kontrowersyjne wybory i postawy tłumaczy literatury dla dzieci i młodzieży;
- zjawisko przekładu polemicznego a literatura dla dzieci i młodzieży;
WYMIAR ODBIORU
- recepcja kontrowersyjnych dzieł i ich społeczne oddziaływanie;
- przekład jako obiekt kontrowersji w kulturze docelowej;
- kryteria i normy, wobec których utwory stają się kontrowersyjne; literatura dziecięca a cenzura;
- rola literatury w modelowaniu polityk wrażliwości i zarządzania odpowiedzialnością (etyczną, społeczną, polityczną) w obszarze kultury dziecięcej;
- dziecko jako prosument;
- kontrowersyjna rola pośredników między tekstem a dziecięcym odbiorcą;
- kontrowersje wokół edukacyjnej roli literatury dziecięcej;
WYMIAR WYDAWNICZY
- kontrowersyjne realizacje edytorskie;
- rola wydawnictw w promowaniu trudnej/kontrowersyjnej tematyki w literaturze i kulturze dziecięcej;
- kontrowersyjne przekształcenia utworów dla dorosłych w powieść dla dzieci i młodzieży – adaptacja, przystosowanie czy wypaczenie?
- kontrowersyjne decyzje wydawców przekładów literatury dla dzieci i młodzieży;
- kontrowersje w reklamie, promocji i konkursach dotyczących książek dla dzieci i młodzieży;
WYMIAR AKADEMICKI
- kontrowersyjne metodologie w studiach nad literaturą dziecięcą;
- badania nad literaturą dziecięcą jako dyscyplina naukowa;
- kontrowersyjne teorie przekładu w kontekście literatury dla dzieci.
Bibliografia
- Beauvais, Clémentine. The Mighty Child: Time and Power in Children’s Literature. Amsterdam and Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, 2015.
- Chawar, Ewa et al. Children’s Voices in the Polish Canon Wars: Participatory Research in Action. International Research in Children’s Literature 11.2 (2018): 111-13.
- Gubar, Marah. The Hermeneutics of Recuperation: What a Kinship-Model Approach to Children’s Agency Could Do for Children’s Literature and Childhood Studies. Jeunesse: Young People, Texts, Cultures 8. 1 (2016): 291-310.
- Joosen, Vanessa. Adulthood in Children’s Literature. London, New York, Oxford, New Delhi, Sydney: Bloomsbury, 2018.
- Nikolajeva, Maria. Power, Voice and Subjectivity in Literature for Young Readers. London: Routledge, 2010.
- Nodelman, Perry. The Other: Orientalism, Colonialism, and Children’s Literature. Children’s Literature Association Quarterly 17.1 (1992): 29-35.
- Rose, Jacqueline. The Case of Peter Pan, or the Impossibility of Children’s Fiction. London: Macmillan, 1984.
- Waller, Alison. Rereading Childhood Books: A Poetics. London, New York, Oxford, New Delhi and Sydney: Bloomsbury, 2019.
- Wróblewski, Maciej. Doświadczanie dzieciństwa. Studium z antropologii literatury. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019.